487.Martini Ziekenhuis 'voortrekker' op het gebied van duurzaamheid

Webinar 21 sept met experts over de negatieve gevolgen van monocultuur boomplantages in verschillende regio's. Over hoe zgn klimaat- en groene financiering bijdraagt aan uitbreiding van deze schadelijke programma's, en waarom de financiering van valse oplossingen moet stoppen

Tuesday 5 April 2022
AMATEUR OF WETENSCHAPPER?
Met livestream!
Jelle Reumer
Trek jij er weleens op uit met een verrekijker, of met een metaaldetector? Of tuur je vanaf de zolderkamer naar de sterrenhemel? Je bent niet de enige! Zogeheten burgerwetenschap is van alle tijden, dat wil zeggen: het systematisch onderzoeken van de wereld om je heen zonder dat je dat je daarvoor bent opgeleid.

Niet ieder wetenschapsgebied leent zich ervoor, maar in sommige vakgebieden is de bijdrage van burgerwetenschappers (citizen scientists, amateurwetenschappers) niet te verwaarlozen. Vooral in de biologie en de paleontologie wordt veel – en in toenemende mate – gebruik gemaakt van data en objecten die worden aangeleverd door amateurs, een woord dat afkomstig is van het Latijnse amare, liefhebben. Toch is er niks nieuws onder de zon: ook Newton en Darwin waren amateurs. Liefhebbers in de ware zin des woords. Bioloog en paleontoloog Jelle Reumer legt uit hoe de samenwerking met burgerwetenschappers er in de praktijk aan toe gaat en breekt een lans voor de amateur.

Jelle Reumer is bioloog en emeritus hoogleraar paleontologie. Eerder was hij directeur van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam. Hij is actief als publicist (o.a. voor Trouw, Vroege Vogels en de Nederlandse Boekengids) en werkt aan een boek over de geschiedenis van de paleontologie.

Dit is een verplaatst programma van 16 november 2021. Had je destijds kaarten voor dit programma? Dan ontvang je van ons bericht.

Boerenverstand
Die laatste verklaring, ongezond eten, komt voor veel mensen die zich met voedingswetenschap bezighouden bepaald niet als een verrassing. Zeker niet voor hoogleraar diabetologie Hanno Pijl in het Leids Universitair Medisch Centrum. Hij ziet iedere dag weer wat voor schade ongezonde voeding aanricht.

https://eenvandaag.avrotros.nl/item/slechte-voeding-maakt-ons-ziek-steeds-meer-zorgen-bij-wetenschappers-behandel-voedselindustrie-als-tabaksindustrie/
"Het is denk ik echt geen 'rocket science'. Je kunt gewoon met je boerenverstand begrijpen dat voeding extreem belangrijk is voor de gezondheid. Want je bestaat uit wat je eet, uit niks meer en niks minder. Iedereen kan zich voorstellen dat als je nou maar jarenlang de verkeerde dingen naar binnen werkt, het op een bepaald moment mis met je gaat."

Zo bedachtzaam en professioneel als Hanno Pijl over ultrabewerkt voedsel praat, zo geanimeerd is Chris van Tulleken. Hij is tv-arts bij de Britse omroep BBC en wetenschapper. Hij schreef het boek Ultra Processed People, dat in het Nederlands werd vertaald onder de titel De Voedselfuik. Hij onderwierp zichzelf 2 jaar geleden voor een tv-uitzending aan een wetenschappelijk begeleide proef.

Van Tulleken at vier weken lang een dieet waarin 80 procent van al zijn voeding uit ultrabewerkt voedsel bestond. En dat industriële voedsel varieerde van kippenpootjes tot pudding, van diepvriespizza tot energiedrankjes en van choco-cornflakes tot energierepen. Zijn onderzoeksvraag: wat doet dit eten met mijn gezondheid?

10 jaar ouder
"Ik had vier weken lang een voedingspatroon dat voor 20 procent van de Britten heel gewoon is. En misschien ook wel voor een aantal Nederlandse jongeren. Wat er gebeurde was dat ik ongeveer 10 jaar ouder werd", vertelt hij.

"Ik kreeg last van verstoppingen, ik voelde me slecht en gespannen. Ik sliep slecht en kreeg vochttekort en aambeien. Veel mensen zullen zeggen: dat is normaal voor een vent van midden 40. Maar als je goed eet, gaan veel van deze problemen weg."

Waarom zijn wilde bomen en struiken waardevol?
Wilde bomen en struiken hebben een unieke genetische waarde. Genetische variatie binnen een populatie maakt die weerbaar voor veranderingen in klimaat en milieu. Bij aangeplante bomen is de variatie veel kleiner. Dat maakt ze kwetsbaar. Ook hebben wilde bomen en struiken grote ecologische waarde. Ze vormen de basis voor de biodiversiteit op het land. Deze planten staan niet op zichzelf maar zijn de basis voor een uitgebreid voedselweb dat rondom bomen en struiken is geëvolueerd. Deze oorspronkelijke biodiversiteit, die het resultaat is van zo’n tienduizend jaar evolutie in de Lage Landen, staat sterk onder druk.

Nieuw instrument voor behoud wilde bomen en struiken
Het doel van deze lijst is aandacht te vragen voor deze bedreigde en kwetsbare bomen en struiken en de focus van beheerders, overheden en groene organisaties op het behoud van de bedreigde wilde bomen en struiken in hun eigen provincie te richten. Populaties van deze soorten verdienen voorrang bij beheer om te voorkomen dat er nog meer populaties in de provincie uitsterven. Het uiteindelijke doel is om van elke soort op de lijst een levensvatbare provinciale populatie te behouden. Door goed beheer van de laatste groeiplaatsen is het mogelijk deze trend te keren en de populaties wilde bomen en struiken in Nederland weer te laten groeien. Hiervoor is meer aandacht en focus op het behoud nodig. De attentielijsten helpen hierbij. De attentielijsten helpen hierbij. De lijsten vind je hier.
https://cultureelerfgoed.info/download/pdf/Behoud_groen_erfgoed.pdf
https://www.groningerlandschap.nl/nieuws/nieuw-hulpmiddel-voor-behoud-bedreigde-wilde-bomen-en-struiken

Welke vissoorten leven er in de Schelde? Rhea Maesele en Charlotte Van Driessche leggen uit hoe ze met klassieke afvangsten en met eDNA-onderzoek ontdekken welke soorten leven in de Schelde.

Veel mensen houden van natuur, maar Fleur houdt zoveel van de natuur dat ze zelfs haar eigen bos heeft gekocht. Ze heeft voor elk deel van haar bos een plan https://fleurvanderlaan.nl/zeevrouw/ Het leven op zee is een aangelegenheid voor stoere mannen. Fleur van der Laan (38) is de bekende uitzondering op de regel. Ze is al jaren machinist in de koopvaardij en schreef onder het alter ego Roos van Straaten dri
De roman ‘Zeevrouw’ van Fleur van der Laan beschrijft de binnenwereld van een jonge vrouwelijke werktuigkundige op de wilde vaart. Gebaseerd op ervaringen uit haar eigen leven: piraten, motorstoring op zee, drinkgelagen en ‘in iedere haven een schatje’. Varen om te kunnen schrijven.

Bio
Na een opleiding aan de kunstacademie verkoos Fleur van der Laan (1975) zee boven land en volgde de opleiding tot maritiem officier aan de Hogere Zeevaartschool in Rotterdam. Nu werkt ze als werktuigkundige aan boord van zeeschepen. Puttend uit eigen ervaring voert ze de lezer mee naar een mannenwereld op zee waarin zij haar plek heeft bevochten. Fleur van der Laan schreef eerder _De Leerling_ (2000) en _Rus_.

Op Landgoed Rheebruggen, nabij Uffelte, is de ouderwetse boerenwerkwijze opnieuw geïntroduceerd, met gevolgen voor de natuur in het gebied. Stichting Het Drentse Landschap is sinds 1972 eigenaar van dit 'best bewaarde boerenlandgoed van Drenthe' en zet zich in voor het voortbestaan ervan, volgens de ideeën van toen, maar met het gereedschap van nu. Boeren als 400 jaar geleden, kan dat nog?

"We beheren het landgoed zoals het ontstaan is, door kleinschalig te boeren," aldus Alexander Ekkels, boer op beheer- en potstalboerderij De Veldkamp. "Honderden jaren geleden was er sprake van een bonte verzameling eigenaren op Rheebruggen. Het waren kleine boeren en iedereen deed het op zijn eigen manier. Ze verbouwden graan, gras of aardappelen met een gevarieerde omgeving tot gevolg." Het 'beheren zoals vroeger' is tot de kern teruggebracht. "Het moet wel te doen zijn natuurlijk. Vroeger liepen hier dertig, veertig verschillende boeren met knechten en meiden, maar ik doe het nu alleen. Dus we hebben grasland en graanakkers, meestal met rogge, maar ook met zomergerst of haver. Het beheer gebeurt extensief, dus zonder kunstmest en zonder bestrijdingsmiddelen."

Toch is het beheren zoals vroeger ook aan verandering onderhevig. Veertien jaar geleden begon Ekkels op een andere plek op het landgoed. "De eerste zeven jaar werkte ik op Rheebruggen 8, een monumentale boerderij met een grupstal. De koeien stonden daar aangebonden: op een rijtje naast elkaar met een halsketting en met de achterkant naar de grup of mestgoot waarin de mest opgevangen werd. Honderden jaren lang zijn koeien zo gehouden, maar dat mocht op een gegeven moment niet meer van de SKAL, de toezichthouder van biologische producten. Toen kwam de boerderij De Veldkamp vrij. Daar is een nieuwe stal gebouwd: een grote potstal waar de koeien door elkaar kunnen lopen. Ze kunnen de rangorde uitvechten, ze kunnen vreten wanneer ze willen. Ze kunnen dus hun natuurlijke gedrag uitvoeren. Veel aangenamer voor zowel de dieren als voor de boer. In de zomer grazen de koeien met de dekstier en de kalfjes op het land en in november gaan de dieren op stal, want dan groeit er geen gras meer. De koeien voeren we het hooi dat op het natte hooiland geoogst is, aangevuld met graan dat we zelf verbouwen. Dat wordt geplet tot krachtvoer. Zo is er dus sprake van een gesloten kringloop."

Op Landgoed Rheebruggen gaat het eraan toe zoals dat driehonderd, vierhonderd jaar geleden ook het geval was. "Als we één hectare oogsten, levert dat een tot anderhalve ton graan op waarmee we onze eigen dieren voeren. Een vetpot is het niet, maar als we de kosten kunnen betalen met de verkoop van vee en vlees, dan zijn we er al. Andere boeren hebben van die ene hectare zo'n acht tot twaalf ton opbrengst die ze verkopen. Maar zij hebben dan ook te voldoen aan hun financiële verplichtingen, wij hoeven geen winst te maken. Ons doel is het beheren en behouden van het landgoed en het bevorderen van de biodiversiteit. Op het landgoed komen veel verschillende dieren en planten voor. "We sturen niet specifiek op bepaalde soorten, maar het extensief boeren zorgt al voor meer biodiversiteit. Net zoals vroeger maaien wij na de langste dag. Dit late maaien geeft dieren en planten een kans. Planten komen tot bloei en trekken insecten aan. Rheebruggen is ook een vogelparadijs: geelgorzen, roodborsttapuiten, grauwe klavieren. En volgens de vogelaar die op het landgoed woont zit er nog steeds een stijgende lijn in. Ook leven er hazen, reeën, vossen en dassen. De akkers worden geploegd, ingezaaid, geoogst; in elk seizoen is het een ander gezicht en dat verveelt niet snel. Het oude idyllische landschap dat je vroeger op die getekende kaarten op school zag, dat zie je hier in het echt. Alsof de tijd heeft stilgestaan."

17:30 Ernst is ecoloog bij een waterschap, het Hoogheemraadschap van Delfland. In zijn serie "Ernst's OnderWaterWereld" vertelt hij over het leven in, op en langs het water.

Weblezing / Hoofdstuk 3. In de greep van het oprukkende water (1170 – 1500). In deze weblezing, gemaakt door Peter Wester, vertelt Ina Broekhuizen-Slot hoe de hoger wordende zee delen van Westfriesland heeft weggeslagen. Vele watersnoodrampen waren een gevolg. Bewoning vond plaats op hogere geulruggen of terpen en later achter dijken. De Westfriese Omringdijk ontstaat. Bronnen/ Literatuur weblezingen: https://tinyurl.com/westfriesgenootschap

Hoofdstuk 3, aflevering 4: Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven

In de derde aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Valerie Trouet, dendrochronologe en auteur van Wat bomen ons vertellen. Hoe kan de studie van boomringen nu gevaarlijk zijn? En toch: bomen kunnen ons van alles kunnen vertellen over de geschiedenis van ons klimaat, en daar staan grote belangen op het spel. Het gesprek gaat over de fascinerende wetenschap van boomringen, over ideologisch verzet tegen klimaatwetenschap, over fossiele handelaren in twijfel, over de hockeystickgrafiek en de oorzaken van de middeleeuwse warmteperiode, en over een wild plan om het klimaat te redden: bomen planten. En ja, ook over kernenergie.

Verboden Terrein is een podcast over gevaarlijke ideeën in de wetenschap. Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (1934 - 2019) was iemand die controversiële standpunten niet uit de weg ging, op voorwaarde dat hij die grondig had bestudeerd en onderbouwd. In deze reeks gaat wetenschapsfilosoof Maarten Boudry op zoek naar wetenschappelijk ideeën die op maatschappelijke weerstand en verzet botsen, telkens in gesprek met een centrale gast. In de woorden van Oscar Wilde: ‘An idea that is not dangerous is unworthy of being called an idea at all.’ Ontdek de podcast via Apple Podcasts of Spotify.

https://www.valerietrouet.com/

In de tweede aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Dirk Inzé over genetische modificatie. Prof. Inzé is hoogleraar moleculaire plantenbiologie aan de Universiteit Gent en directeur van het Centrum voor Planten Systeembiologie aan het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB). Hij gelooft niet alleen dat het veilig is om aan genen te sleutelen, maar dat gentech talloze heilzame toepassingen kent voor gezondheid, milieu en klimaat.

Verboden Terrein is een podcast over gevaarlijke ideeën in de wetenschap. Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (1934 - 2019) was iemand die controversiële standpunten niet uit de weg ging, op voorwaarde dat hij die grondig had bestudeerd en onderbouwd. In deze reeks gaat wetenschapsfilosoof Maarten Boudry op zoek naar wetenschappelijk ideeën die op maatschappelijke weerstand en verzet botsen, telkens in gesprek met een centrale gast. In de woorden van Oscar Wilde: ‘An idea that is not dangerous is unworthy of being called an idea at all.’

Is intelligentie erfelijk bepaald? Het is één van de gevaarlijkste vragen die je je vandaag als wetenschapper kan stellen. Dit onderzoeksveld heeft een onfrisse geschiedenis, die nauw verwikkeld is met eugenetica, genetisch determinisme en zelfs raciaal suprematiedenken. Toch schrijdt het onderzoek naar de erfelijkheid van intelligentie (en talloze andere mentale eigenschappen) gestaag verder, maar hoe onderscheiden we wetenschappelijk onderbouwde ideeën van gevaarlijke speculatie en racistische onzin? Is intelligentie echt erfelijk, en hoe dan? Samen met gast Han van der Maas, hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Amsterdam en een wereldautoriteit op het vlak van intelligentie, laveert Maarten Boudry door dit ideologische mijnenveld.

Ze hebben het over tweelingenonderzoek, de g-factor, erfelijkheidscoëfficiënten, sociale ongelijkheid, de Simpsons-paradox, polygene scores en het ‘red pill’-effect. En over waarom we allemaal slimmer worden (zeker na het beluisteren van deze podcast).

Bronnen van de filmfragmenten:

• When Charles Murray Comes To Campus, Activists Come To Protest (HBO/Vice, 2017):
  

• When Charles Murray Comes To Campus, ...

• Why DNA matters for social equality with Kathryn Paige Harden (Science & Cocktails, 2022):
  

• Why DNA matters for social equality w...

• 'Negatieve' vs 'positieve' eugenetica - Prof. Vermeersch, bio-ethicus (Universiteit Gent, 2011):
  

• Rome en ethische kwesties - Prof. Eti...

Trouet is an Associate Professor, Laboratory of Tree-Ring Research, University of Arizona.

Her presentation is titled, Tree Rings Reveal Earth's Past. To discover more science, please visit www.flandrau.org.

MISCHA! Iedere maandag- t/m donderdagnacht om 01:00 uur op NPO Radio 1 en daarnaast natuurlijk op ieder gewenst moment te beluisteren in alle podcast-apps!
https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/mischa/df5131f7-3198-42ed-9f75-f334ad6e4116/2023-10-13-mischa-praat-met-valerie-trouet

Het kwetsbare kinderbrein | Lezing en gesprek met neurobioloog Dick Swaab en neurowetenschapper Roshan Cools | Maandag 12 april 2021 | 20.00 – 21.15 uur | Online | Radboud Reflects en de RAGweek

Lees het verslag: https://www.ru.nl/radboudreflects/ter...

Of beluister de podcast: https://soundcloud.com/radboudreflect...
https://www.youtube.com/watch?v=CVbX9mVBcRQ